2024 - (terugblik) Vertrouwen in de overheid

Woensdagavond 20 maart. Buiten is de schemering net voorbij, binnen in Huis van de Wijk de Pijp trapt stadsdeelbestuurder Flora Breemer de dialoogavond van Dialoog in Actie af. Zij vertelt wat haar die dag is overkomen toen een mede-Amsterdammer haar hulp nodig had nadat hij gestruikeld was. ‘Behalve meer vertrouwen in de overheid ook meer kunnen vertrouwen op elkaar’ geeft Flora de dialoogtafels mee.

Vier dialoogvragen aan drie tafels:

• Heb jij een ervaring met de landelijke overheid of de gemeente Amsterdam of stadsdeel Zuid dat jouw vertrouwen heeft beïnvloed?
• Vind je het belangrijk om de overheid te kunnen vertrouwen?
• Wat kan de landelijke overheid of de gemeente Amsterdam of stadsdeel Zuid doen zodat jij weer meer vertrouwen in de overheid krijgt?
• Wat zou je zelf (met je vrienden, buurt, werk, organisatie, …) kunnen oppakken om het vertrouwen in de overheid te verbeteren?

Na de dialogen delen we kort wat er zoal ter tafel is gekomen.

Affaires
Door alle affaires is er veel wantrouwen van burgers naar de overheid ontstaan. Zonder actieve herinnering komen verantwoordelijke bestuurders ermee weg. En als een affaire uiteindelijk niet langer te ontkennen valt, dan blijken overheden niet in staat het probleem (binnen een redelijke termijn) op te lossen. Wat ook niet helpt is dat het moeilijk is om iemand te pakken te krijgen bij de overheid zowel op lokaal als op landelijk niveau. Als je zelf in de witte rijke bovenlaag zit dan heb je vaak netwerken en dan hoor je ‘daar moet je zijn’. Maar als je geen connecties hebt of je bent niet taalvaardig dan vind je het goede loket nooit omdat je de weg kwijtraakt in een enorm labyrint.

Ieder voor zich
Zonder vertrouwen in de overheid dreigt het ieder voor zich te worden. We zijn heel welvarend zo met elkaar en dat willen we niet kwijt. Ook daar word je egocentrisch en minder geneigd tot samenwerken van.

Problemen oplossen
Als overheid moet je je luisteren beter organiseren. Denk aan spreekuren van bestuurders waar je zonder afspraak kan binnenlopen. Burgers ondersteunen bij inspreken bij de gemeenteraad. Minder ophaalsessies door contactambtenaren en meer dialoog met beleidsmakers. Niet alleen luisteren naar je burgers, maar ook naar kritische ambtenaren en klokkenluiders. En niet alleen luisteren, maar de problemen ook oplossen. Met minder managers en beleidsmakers en met meer uitvoerders. Ook als overheid moet je doen wat jij zegt want als je niet doet wat je zegt, kom je onbetrouwbaar over.

Bestaanszekerheid
Voor vertrouwen in de overheid is heel belangrijk dat die overheid zorgt voor bestaanszekerheid. Want als je dat als overheid van een welvarend land niet voor iedereen weet te regelen, dan verlies je gewoon je geloofwaardigheid. Wat ook heel hard aankomt is dat je als burger ziet dat een bank niet maar een bepaalde groep mensen wel mag omvallen. De economie gaat altijd voor. Dat grote bedrijven zoals Shell en Starbucks geen belasting betalen. Burgers moeten wel belasting betalen. Waarom moeten deze bedrijven geen belasting betalen? Dat klopt gewoon niet. Daar word je ontevreden van. Dus dat zijn dingen die de overheid zich zou moeten aan trekken om vertrouwen terug te winnen.

Het goede voorbeeld
Tot slot de laatste vraag: wat kan je zelf doen? Goed stemmen, lid worden van een politieke partij. Je kunt dingen die je belangrijk vindt steunen met giften. Ga demonstreren want dat gebeurt gewoon te weinig. Wat ook belangrijk is, is vaker omzien naar anderen. Kijk eens wat je voor je buurman kan doen of gewoon groeten op straat. Mensen een complimentje geven, ook de overheid als die het goed doet. Omdat het heel fijn is om te merken dat er ook dingen goed gaan. Besef dat we elkaar nodig hebben. Het is heel belangrijk om een gevoel van samenhorigheid te krijgen door samen dingen te organiseren. Laten we de overheid het goede voorbeeld geven door als burgers zorgzaam voor elkaar te zijn.

Deze dialoog is voorbereid door Christine de Pee, Edgar Martijn, Hans Zuiver, Harry Ebbink en Mijanou Edink
De gespreksleiders waren Mar Oomen, Paul Basset en Sandra Felter